Fotografía: Felipe Kuyoc.

Chakbil xkaax.

U nu’ukulilo’ob.
  1. Juntúul x-kaax.
  2. Xaak’.
  3. Papas.
  4. Jump’íit manteca.
  5. Oregano.
  6. Ta’ab.
  7. Kuum waa olla.
Bix u meyajta’al.
  1. Yáan u yáax kíinsa’al le xkaaxo’.
  2. Ku chokoj ja’ta’al, ku laaj t’uut’al u k’u’umel.
  3. Ku p’o’obol (ku laaj jóosa’al u choochel).
  4. Ku p’aayal, jun jun xéet’il.
  5. Ku tsa’abal ti’ le olla’o, yéetel jump’íit ja’, ku t’úuchul ti’ le k’áak’o.
  6. Ku yiilal túun jook’ol u yóome’, ku laaj jo’osa’al. Ts’o’okole’ ku ts’a’abal u xaak’il.
  7. Bey túun taajle’ ku ts’a’abal jump’íit mantecai’, yéetel le papaso’, yéetel xan u le’ oreganoi’.
  8. Ku pa’atal u look, beyo’, sáam taajak, je’el u beytal u jantale’.
  9. Ku janta’al yéetel chokoj waaj.

X Cohuo, Valladolid, Yucatán.
Recopiló: Felipe Kuyoc Arceo.